Kortgedingrechter legt procedeerverbod op bij de bestuursrechter

Heeft u te maken met een beroepsprocedure bij de bestuursrechter tegen een bouwvergunning? En lijkt daarbij sprake te zijn van misbruik van recht? De kortgedingrechter kan onder omstandigheden bevelen dat het beroep moet worden ingetrokken.

De voorzieningenrechter van rechtbank Noord-Holland, zittingsplaats Haarlem, heeft in kort geding een opmerkelijk vonnis gewezen (ECLI:NL:RBNH:2022:3145). In het vonnis legt de rechter een verbod op om te procederen bij de bestuursrechter. Een stichting die opkomt voor natuurbelangen had bij de bestuursrechter een beroepsprocedure aanhangig gemaakt tegen een omgevingsvergunning voor de bouw van 162 woningen in de nieuwe woonwijk Weespersluis in de gemeente Weesp. Het bestemmingsplan, het exploitatieplan en de vergunning op grond van de Wet natuurbescherming waren al onherroepelijk. De kopers komen door die beroepsprocedure in de problemen en vorderen dat de stichting het beroep bij de bestuursrechter intrekt. De kort gedingrechter geeft de kopers gelijk en wijst de vordering toe.

Een bestuursrechtelijke procedure bij de rechtbank kan lang duren, terwijl daarna nog hoger beroep mogelijk is bij de Raad van State. Door het beroepschrift van de stichting kwamen de kopers van de woningen in tijdnood: in de koop-/aannemingsovereenkomsten die zij hadden gesloten stond een opschortende voorwaarde met een termijn waarbinnen de omgevingsvergunning onherroepelijk moest zijn, terwijl ook de hypotheekoffertes hun geldigheid door tijdsverloop dreigden te verliezen. Deze termijnen zouden verstrijken door de langlopende beroepsprocedure tegen de omgevingsvergunning. De kopers hebben uitvoerig onderbouwd welke schade zij lijden.

De rechter heeft de belangen van de stichting en de kopers tegen elkaar afgewogen en komt tot het oordeel dat de stichting weliswaar recht op toegang heeft tot de bestuursrechter, maar dat in dit geval sprake is van misbruik van recht. De gevolgen van het beroep zijn voor de kopers onevenredig zwaar. Bovendien staan de stichting andere en waarschijnlijk meer effectieve middelen ter beschikking om haar nagestreefde natuurdoelen te bereiken. Verder overweegt de rechter dat weliswaar ook de bestuursrechter bij de beoordeling van het beroepschrift tot de conclusie kan komen dat er sprake is van misbruik van recht en het beroep vervolgens niet-ontvankelijk kan verklaren, maar deze zaak is zo spoedeisend dat de inhoudelijke behandeling van het beroepschrift door de bestuursrechter niet kan worden afgewacht. De rechter veroordeelt de stichting om het beroepschrift bij de rechtbank binnen één dag in te trekken, op straffe van een dwangsom.

Driehoek Advocaten treedt regelmatig op in bestuursrechtelijke procedures. Soms voor de vergunninghouder en soms voor een partij die juist tegen de vergunning is. Hoewel de omstandigheden in de hier besproken zaak uitzonderlijk zijn, is de conclusie wel dat de civiele rechter in kort geding een verbod kan opleggen om te procederen bij de bestuursrechter. Voor degene die belang heeft bij het overeind houden van een omgevingsvergunning in een situatie waarin het tegen die vergunning ingestelde beroep riekt naar misbruik van recht, kan deze uitspraak perspectief bieden.